سقف وافل یکی از سیستمهای سقفی مدرن و ایمن است که به دلیل ویژگیهای مهمی مانند کاهش مصرف بتن و کاهش بار مرده سازه موردتوجه مهندسان ساختمان قرار دارد. در اجرای این نوع سقف یک سؤالی که وجود دارد این است که آیا ایمنی سقف وافل بدون تیر به اندازه سقفهای اجراشده با تیر است؟ مهندسان ساختمان به دلایلی همچون سادهترشدن ظاهر سقف و کاهش هزینهها تیرهای باربری را حذف یا کمتر کرده و میتواند موجب نگرانی شود.
کاهش هزینه میتواند یک انگیزه قوی برای اجرای سقف وافل بدون تیر باشد؛ ولی آیا این روش از نظر ایمنی مشکلاتی را پدید نخواهد آورد؟ گرچه کاهش هزینه در سقف وافل بدون تیر میتواند جذاب باشد؛ ولی نباید ایمنی را فدای آن کرد. در این مقاله از شرکت ساختمانی PSP وافل، ایمنی سقفهای وافل بدون تیر را بررسی میکنیم.
منظور از سقف وافل بدون تیر چیست؟
سقف وافل یک دال بتنی مشبک است که با استفاده از قالبهای مخصوص و مصالح ساختمانی مانند بتن و فولاد ایجاد میشود. انواع سقف وافل در دو نوع یکطرفه و دوطرفه هستند و هرکدام ویژگیهای خود را دارند. معمولاً تیرچههای بتنی در یک جهت یا دوجهت کارگذاشته شده و موجب بهینهسازی توزیع بار میشوند. البته دیده شده است که در اجرای برخی سقفهای وافل تیرها حذف شده و سقف بدون تیر اجرا میشود. در اینحالت مهمترین سؤالی که مطرح میشود ایمنی سقف وافل بدون تیر است؛ زیرا با حذف تیرهاT دال و شبکه تیرچهها باید بهصورت مستقیم بار را تحمل کنند.
البته حذف تیرهای باربری در اجرای سقف وافل بدون تیر میتواند موجب بازتر شدن فضا و کاهش وزن مرده سقف شود. این عامل موجب کاهش مصرف بتن و فولاد و درنتیجه کاهش هزینه در سقف وافل بدون تیر میشود. ناظران و مهندسان پروژه نسبت به ایمنی سقف وافل بدون تیر حساس بوده و خطرات ساختاری را درنظر میگیرند. به همین دلیل مواردی مانند میزان مقاومت برشی، خمشی و ایستایی سقف بهصورت دقیق بررسی میشود.

بررسی ایمنی سقف وافل بدون تیر
برای بررسی ایمنی سقف وافل ابعاد مختلف ساختاری و مهندسی درنظر گرفته میشود که عبارتاند از:
1. رفتار سازه در برابر زلزله
بر اساس بررسیهای انجام شده اجرای سقفهای وافل بدون تیر میتواند موجب مقاومت و عملکرد ضعیفتر آن در برابر زلزله شود. در سقفهای وافل دارای تیر، جابجایی جانبی ساختمان کمتر بوده و پایداری آن در برابر زلزله بیشتر است. این درحالی است که ایمنی سقف وافل بدون تیر در چنین حالتی کمتر خواهد بود.
2. پایداری کل سازه
اجرای سقف وافل بدون تیر موجب میشود تا سختی سازه کمی کاهش یافته و مقاومت ساختمان در برابر تغییر شکل و نیروهای جانبی کمتر شود. البته این موضوع و کاهش ایمنی سقف وافل بدون تیر زمانی رخ میدهد که در اجرای سازه تحلیلهای دقیق مهندسی انجام نشود. با استفاده از محاسبات و تحلیلهای دقیق و نرمافزارهای پیشرفته میتوان سقف وافل بدون تیر را بهصورت ایمن اجرا کرد. این موضوع موجب کاهش هزینه در سقف وافل بدون تیر میشود.
3. ایمنی سقف وافل بدون تیر؛ امکان تغییر شکل سقف
در برخی نمونههای اجرای سقفهای وافل بدون تیر ممکن است میزان خیز سقف اندکی بیشتر شود. منظور از این حالت این است که سقف در اثر وزن خود یا بارهای واردشده به آن اندکی پایینتر خواهد آمد. درصورتیکه این میزان بیشتر از حد استاندارد باشد ایمنی سقفهای وافل بدون تیر به خطر افتاده و احتمال ایجاد ترک وجود دارد.
4. مقاومت برشی
مورد دیگری که درباره ایمنی سقف وافل بدون تیر میتواند ایجاد شود واردشدن فشار بیشتر بر بتن در محل اتصال سقف و ستون است. اجرای سقف وافل بدون تیر با طراحی ضعیف موجب آسیبپذیری این بخش شده و فشار میتواند باعث سوراخ شدن اطراف بتن شود. برای جلوگیری از ایجاد چنین وضعیتی باید طراحی و آرماتورگذاری با دقت و محاسبات دقیق انجام شود. با رعایت چنین نکاتی شاهد کاهش هزینه در سقف وافل بدون تیر نیز خواهیم بود. به همین دلیل در اجرای این نوع سقف نیز صفر تا صد آموزش طراحی سقف وافل ضروری است.
نکات مهم در اجرای سقف وافل بدون تیر
اجرای سقف وافل بدون تیر میتواند یک چالش جدی باشد و برای افزایش ایمنی سقف وافل بدون تیر لازم است محاسبات با دقت و با استفاده از نرمافزارهای مهندسی انجام شود. در ادامه به نکات اجرای سقف وافل بدون استفاده از تیر میپردازیم.
- طراحی مقاوم: با حذف تیرها در اجرای سق وافل، باید طراحی بهگونهای باشد که سقف وافل دارای مقاومت برشی و خمشی کافی باشد. استفاده از نرمافزارهای مهندسی، محاسبات دقیق، مدلسازی و رعایت استانداردها میتواند ایمنی سقف وافل بدون تیر را افزایش دهد.
- پایداری لرزهای: همانطور که در بخشهای قبلی گفته شد اجرای سقف وافل بدون تیر ممکن است موجب کاهش مقاومت لرزهای شود. دلیل این اتفاق جابجایی جانبی است که میتواند برای سقف وافل بدون تیر پیش آید. گرچه کاهش هزینه در سقف وافل بدون تیر میتواند جذاب باشد؛ ولی نباید نکات ایمنی، ضوابط منطقه و تحلیلهای لرزهای و مهندسی را نادیده گرفت.
- کنترل ارتعاش و خیز سقف: یکی دیگر از چالشهایی که میتواند در رابطه با ایمنی سقف وافل بدون تیر پیش آید افزایش ارتعاش و خیز دال است. این چالش بهویژه برای دالهایی با دهانههای بلند اهمیت بیشتری داشته و اگر کنترل نشود میتواند موجب ایجاد ترک شود.
آشنایی با روشهای تقویت سقف وافل دوطرفه نیز ضروری است.

کاهش هزینه در سقف وافل بدون تیر
اجرای سقف وافل نقش مؤثری در کاهش هزینه نهایی به دلیل کاهش بتن و فولاد مصرفی دارد. همچنین اجرای سقف وافل بدون تیر نیز به میزان بیشتری موجب کاهش هزینهها میشود. البته در این بین توجه به ایمنی سقف وافل بدون تیر اهمیت زیادی دارد که نباید آن را نادیده گرفت. حال ببینیم چگونه این روند موجب کاهش هزینه در سقف وافل بدون تیر میشود.
با حذف تیرها، مصالحی مانند بتن و فولاد کمتر مصرف میشود. با حذف تیرها به آرماتور کمتری برای تیرسازی نیاز داریم که درنتیجه بر میزان مصرف فولاد تأثیر گذاشته و آن را کاهش میدهد. با کاهش میزان فولاد و بتن مصرفی، وزن مرده ساختمان نیز کمتر شده و منجر به کاهش هزینه در سقف وافل بدون تیر میشود. همچنین نباید کاهش نیروی کار با قالب وافل و کاهش هزینه نیروی انسانی را نیز نادیده گرفت؛ زیرا حذف تیرها موجب سادهترشدن فرایند قالببندی شده و به نیروی کار کمتری برای قالببندی نیاز خواهیم داشت.
نکته بسیار مهمی که وجود دارد و بارها بر روی آن تأکید کردهایم این است که نباید با هدف کاهش هزینهها، ایمنی سقف وافل بدون تیر را به خطر اندازیم. برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی و خسارات احتمالی لازم است تمام مراحل با طراحی و محاسبات دقیق و منطقی مهندسی انجام شود.
جمعبندی
سقف وافل بهعنوان یکی از بهترین انواع سیستمهای سقفی شناخته میشود و با داشتن مزایای منحصربهفردی مانند کاهش بار مرده سازه و افزایش مقاومت لرزهای در سیستمهای سقفی اجرا میشود. یک ویژگی منحصربهفرد دیگر سقفهای وافل کاهش مصالح مصرفی مانند بتن و فولا است که نقش مؤثری در کاهش هزینههای نهایی دارد. در مورد اجرای سقف وافل موضوع دیگری مطرح میشود و آن اجرای سقف وافل بدون تیر است. در این روش تیرها حذف شده و سقف بدون تیر اجرا میشود.
نکته بسیار مهمی که در اینباره وجود دارد ایمنی سقف وافل بدون تیر است که اهمیت بهسزایی داشته و برای افزایش امنیت لازم است تمام محاسبات مهندسی با بیشترین دقت انجام شود. ازجمله چالشهای پیش رو در اجرای سقفهای وافل بدون تیر امکان تغییر شکل سقف و رفتار سازه در برابر زلزله است. با استفاده از نرمافزارهای دقیق مهندسی و طراحی دقیق میتوان ایمنی سقف وافل بدون تیر را افزایش داد. به دلیل کاهش میزان بتن مصرفی در اجرای دال، کاهش آرماتورگذاری و سادهترشدن قالببندی شاهد کاهش هزینه در سقف وافل بدون تیر خواهیم بود.
شرکت PSP وافل طراح و مجری تخصصی سقف وافل از مهمترین تولیدکنندگان قالبهای وافل و مجری انواع سقف وافل با بهترین کیفیت است. این شرکت در طراحی و تولید محصولات خود از تکنولوژی مدرن و محاسبات نرمافزاری پیشرفته استفاده میکند. علاوه بر تولید قالب وافل، مجریان و مهندسان شرکت بر تمام مراحل اجرای سقف وافل با دقت کامل نظارت کرده و پروژهای با بهترین کیفیت تحویل میدهند. برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره با کارشناسان شرکت از بخش تماس با ما اقدام کنید.